VEFATININ 28. YIL DÖNÜMÜNDE SEVENLERİ BİR ARAYA GELDİ
Hayati Akbaş
ARHAVİ-Arhavi’nin yetiştirdiği önemli sanatçılar arasında yerini alan, üstat merhum Yaşar Turna, ölümünün 28. yılında mezarı başında sevenleri tarafından anıldı. Törene Turna’nın Ailesi, Arhavi Belediye Başkanı Coşkun Hekimoğlu, STK temsilcileri ve sevenleri katıldı. Anma töreninde merhum Yaşar Turna, Kuran-ı Kerim ve dualar okunarak anıldı.
Törende konuşma yapan Belediye Başkanı Coşkun Hekimoğlu, Yaşar Turna’nın özellikle ilçemiz için önemli bir değer olduğunu ve nesilden nesile yaşatılması gerektiğini dile getirdi. Yaşar Turna’yı sadece mezarı başında anmanın yeterli olmadığını söyleyen Hekimoğlu, onun Laz kültür mirasına bıraktığı değerlerine sahip çıkılmasının, büyük sanatçımız için yapılacak en iyi görev olacağını belirtti.
Hekimoğlu; “Merhum Yaşar Turna zor şartlar altında sanat hayatını devam ettirmek ve sanatını yaşatmak için önemli çalışmalar içerisinde olmuştur. Zamanın teknolojik imkanları dahilinde, zor şartlarda ne kadar güzel işler yaptığını şimdi daha iyi anlıyoruz. 1970’li ve 80’li yıllarda gitmiş olduğu uluslararası davetler ile kemençe kültürünü ve sanatını tanıtmıştır. Ben Merhum Yaşar Turna’yı bir kez daha rahmetle anıyor, burada bulunan çok değerli ailesine tekrar başsağlığı diliyorum” dedi.
Laz Kemençeci Yaşar Turna Kimdir?
(Arhavi, Artvin, 1931-1990)
İlk ve ortaöğrenimini Arhavi’de tamamladı. Rizeli bir kemençeciye olan hayranlığı sonunda, kemençeye merak sardı. Kemençe çalmaya çok küçük yaşta başlamasına rağmen kısa sürede ustalaştı. Kendi kendine bir kemençe yapıp çalmaya başlayan Yaşar Turna, 18 yaşına geldiğinde artık bir kemençe ustasıydı. “Kemençeci Yaşar” namıyla ünlendi ve bu namı onun asıl adını geride bıraktı. 1970'li yıllardan itibaren “Kemençeci Yaşar” ve “Arkaburi Yaşari (Arhavili Yaşar)” namlarıyla tanındı. Arhavi’de kurduğu Folklor Derneği bünyesinde gençleri halk oyunları konusunda yetiştirdi. Çeşitli halk oyunları ekiplerine Laz horonlarını çalıştırdı.
Söylediği geleneksel Laz ezgileri Doğu Karadeniz bölgesinde popüler hale geldi. Türkiye’de “ilk Lazca plağı” çıkartarak (1968) Laz müziğinin tanınmasına büyük katkı sağladı. Derlediği Lazca türküleri, kendisine özgü tavrı ile yorumlayarak o ezgilerin bugüne kadar gelmesini sağladı.
Türkiye ve dünyada çok sayıda festivalde horon ekiplerine kemençesi ile eşlik etti. Turna aynı zamanda Kemençe yapım ustası idi. Yapım tekniğinde kemençenin klavye kısmını uzun tutarak yaygın olanın aksine melodik yapısını genişletti ve horonun yanı sıra şarkı ve türkülere de eşlik edebilir hale getirdi. 1970'li yılların ortalarından itibaren dönemin Karadeniz müziği yaptığını iddia eden kişilere çok sayıda beste ve Laz müziği derlemelerini verdi.
Ancak kayıtlarda hiçbir şekilde Yaşar Turna adı geçmedi. Yaptığı kemençelerle Amerikalı kimi sanatçıların ilgisini çekerek birçok sipariş aldı ve bu sayede kemençenin dünya çapında tanınmasına katkıda bulundu. Birçok ödül, onur belgesi, plaket sahibi olan Kemençeci Yaşar, 12 Ekim 1990 tarihinde Arhavi’de öldü. Evli ve beş çocuk babası idi.
