Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) Genel Sekreter Yardımcısı Bahattin Bozkurt, Çay tarımından önce Rize Tarımı ile ilgili elimizde istatistiki bilgiler olmayıp, sadece büyüklerimizin anlatımıyla konuyu paylaşacağım diyerek; Bölgemizde çay tarımına 1940 yıllarda başlanılmış 60’ıncı yıllardan sonra ekonomik değeri kazanmaya başlamıştır.” dedi.
ÇAY FABRİKASI BÖLGENİN ÇEHRESİNİ DEĞİŞTİRİDİ
Tarım Bakanlığında Bakanlık müşavirliği görevinden emekli olan ve Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği(TSÜAB) Genel sekreter yardımcısı Rize Pazarlı Bahattin Bozkurt, Çay tarımından önce RİZE de öne çıkan ürünleri açıkladı.
Bozkurt, “Yeni çaylıkların tesisi ve çay fabrikalarının kurulması ile bölgenin cehresi değişmeye başlamıştır. Çay tarımının ekonomik anlamda bölgemize yapmış olduğu katkılar yadsınamaz, ayrıca bölgemizde çay tarımına alternatif bir tarım şeklide düşünülemez. Ancak çay tarımından önceki tarımsal faaliyetleri unutmak mümkünse de, az da olsa yaşatmak gerektiğine inanıyorum. Diğer taraftan çay tarımının bugünkü haliyle sürdürülebilir olduğu çevre dostu bir tarım şekli olarak uygulandığını zannetmiyorum, o nedenle insanlar daima atadan kalma tarıma özlem duymuşlar lezzetlerini arar olmuşlardır” diye konuştu.
Bozkurt’un Çay tarımından önce, Rize ile ilgili kaleme aldığı Ürünlerin ilki MISIR, bize bölümler halinde yayımlayacağımı bu makalenin ilk sırasına Mısır’ı aldık.
MISIR
Çay tarımından önce bölgemizde en yaygın tarımsal üretim faaliyeti mısır üretimidir.
Bölgemize has bilimsel adıyla at dişi mısır tohumları ile yapılan bu üretim hemen hemen her evde yapılmakta ve o dönemde beslenme acısından zorunlu bir üretim şekli idi.
ÜRETİM VE HASADI
Nisan ayı sonu mayıs ayı başlarında mısır üretimi için tarlalar hazırlanır, bunun içinde çift öküzlerle sabanla tarlalar sürülür, tohum ekimi için hazırlık yapılırdı.
BUNUN YÖREDE ADI ÖKÜZ KOŞMASIYDI
“Yöresel adı ile öküz koşması denilen tarla sürüm işlemi bazen tek öküzle, tarlanın büyüklüğüne göre ise bazen de çift öküzlerle yapılırdı.
Ekimden sonra mısır fideleri büyümeye başlayınca Haziran ayı başlarından seyrekleştirme ve boğaz doldurma işlemi yapılırdı.
YOĞUN VE TEMPOLU BİR ÇALIŞMA DÖNEMİ YAŞANIRDI
Seyrekleştirilen fideler kurutularak kışın hayvan yemi olarak hazırlanırdı.
ESKİDEN HER EVDE İNEK BULUNURDU
Eski dönemlerde evlerde hemen hemen herkesin bir iki ineği bulunurdu.
İneğin sütünden ve gübresinden faydalanılarak bugünkü deyişiyle tam bir organik tarım modeli uygulanırdı.
Yine ağustos ayı sonlarına doğru bitkilerde alt dallar toplanır bu işlem bitkinin hem kuvvetli olarak gelişmesini hem de güneş almasını sağlar, böylece daha kuvvetli koçan ve dane bağlamanın önü açılırdı.
FİDELERİ HAYVAN YEMİ OLARAK KULLANILIRDI
Toplanan yapraklar yine fidede olduğu gibi kurutularak hayvan yemi olarak saklanırdı, Artık mısırlar olgunlaşmaya başlamıştır.
Daneler gelişmeden önce yöredeki en büyük zarar yabanı hayvanlardır.
VE MEŞHUR KALİFLER KURULURDU
Bunlardan korumak için bahçelerde kalifler kurulur ve sabaha kadar sesler çıkartılarak bin bir emekle ekilen ürünlerin zarar görmemesine çalışılırdı.
Mısır bölge insanımızın en önemli gıda maddelerinden biri idi, Eylül, Ekim aylarına doğru mısır yaprakları sararamaya başladıktan sonra hasat zamanı gelmiş ve hasat edilen mısırların koçanları gövdeden ayrılır, bitkiler hayvan yemi olarak bahçelerde yığını yapılır koçanlar ise daha sonra boş zamanlarda akşamları meçi(imece) usulü ile dane haline getirilirdi.
AKŞAM ATEŞLER YAKILIR TAZE MISIRLAR KÖZLENİR VE HEP BİRLİKTE EĞLENCELER YAPILIRDI
Bu işlem kalabalık bir şekilde yapılır ateşte kabak taze mısırlar kaynatılır hoş sohbetle dayanışmanın çok güzel örnekleri verilirdi.
Danelenen mısırlar kurutulduktan sonra, bir kısmı hayvan yemi ve tohumluk olarak ayrılır, kalanı değirmenlere götürülerek un yapılırdı.
HER AİLENİN VEYA MAHALLENİN BİR DEĞİRMENİ VARDI
Kış aylarında bölgemizdeki değirmenler 24 saat çalışır sıra ile öğütme işlemleri yapılır hatta sabahlara kadar değirmende sabahlanırdı elde edilen unlarla pelekilerde yapılan mısır ekmeği yapılırdı.
Hala damaklarımızda özlem duyduğumuz bir ekmekti, bu nedenlerden dolayı mısır tarımı o dönemlerde bölgemiz için önemli bir tarım şekli idi.