Rize'nin tarihi ve doğal güzellikleriyle öne çıkan Pazar ilçesi, sırlarla dolu bir geçmişe sahip. Bu geçmişin izlerini taşıyan sayısız tarihi mekan arasında, gün yüzüne çıkmayı bekleyen bir hazine de var: Tordovat Kalesi.
Yıllarca gözlerden uzak kalan bu kale, Derepazarlı köy imamı Samet Manioğlu'nun sayesinde yeniden keşfedildi. Manioğlu'nun özverili çalışmaları sayesinde, Tordovat Kalesi'nin önemi ve tarihi değerleri gün yüzüne çıktı.
Tordovat Kalesi: Tarihin Sayfalarından Bir Kesit
Tordovat Kalesi'nin kesin inşa tarihi bilinmese de, Bizans İmparatoru Büyük Justinianus döneminde (527-565 yılları arasında) inşa edildiği düşünülüyor. Tarih boyunca Ceneviz Kalesi, Rum Kalesi, Zelenghi Kalesi ve Kalecik gibi farklı isimlerle anılan kale, en sonunda Tordovat adıyla meşhur olmuş.
Tordovat ismi, "Tordo'nun yurdu" anlamına geliyor. Bu ismin kökeni, Laz kökenli Theodor adlı bir komutana dayanıyor. Theodor, 6. yüzyılda bölgede yaşanan savaşlarda önemli bir rol oynamış.
Stratejik Bir Konum
Rize-Artvin Havalimanı'nın batısında, kalecik deresinin denize döküldüğü noktada yer alan kale, deniz seviyesinden 70-100 metre yükseklikte bulunuyor. Bu stratejik konumu sayesinde deniz, havalimanı ve Pazar Kız Kulesi gibi önemli noktaları gözetleyebiliyordu.
Bir Efsane: Aziz Pharnakios
Tordovat Kalesi'nin bulunduğu yerde, Hristiyanlık tarihinde önemli bir yere sahip olan Aziz Pharnakios'un öldürüldüğü düşünülüyor. Ortodoks kaynaklarına göre, Pharnakios ve kardeşleri, inançlarından dolayı zulüm görmüş ve bu bölgede şehit edilmişler.
Osmanlı Dönemi ve Sonrası
Osmanlı İmparatorluğu döneminde korsanlara karşı kullanılan kale, 1622 yılında yağmalanmış. Daha sonra ise Karadeniz'deki diğer kaleler gibi kıyıları koruma görevi görmüş.
1957 yılında yapılan yol çalışmaları sırasında büyük zarar gören kale, günümüze ulaşan kalıntılarıyla bile tarihi önemini koruyor. 2011 yılında yapılan dere ıslahı sırasında ortaya çıkan tünel, kalenin gizemini daha da artırıyor.
Tordovat Kalesi'nin Önemi
Tordovat Kalesi, sadece bölgenin değil, aynı zamanda Türkiye'nin tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçası. Bu kale, Bizans dönemi mimarisinin izlerini taşıması, stratejik konumu ve üzerindeki efsanelerle büyük bir ilgi görüyor.
Geleceği
Tordovat Kalesi'nin korunması ve gelecek nesillere aktarılması için acilen harekete geçilmesi gerekiyor. Bu tarihi yapı, gerekli restorasyon çalışmalarıyla turizme kazandırılabilir ve bölgenin ekonomisine katkı sağlayabilir.
Yusuf KAMBUR
24.12.2024 12:23:15
Hocamı tebrik ediyorum. Araştırmacı bir kişiliğe sahiptir. Çoğu insan taşlardan bir yıkıntı der geçer. Gün gelir hak ettiği değeri bulur....
Sonay Atabey Can'ın kitapları, Kocaeli ve İstanbul Kitap Fuarları'nda büyük ilgi gördü
