Rize'nin Pazar ilçesinde, geçmişin izlerini taşıyan ve zaman meydanını okuyan nadir yapılardan biri olan tarihi değirmen, restore edilerek hala çalıştırılmaya devam ediliyor. İlçeye bağlı 48 köyden birkaçının ortak kullanımındaki bu değirmenler, geleneksel tarım ve köyün vazgeçilmez bir parçası olmayı sürdürüyor. Ancak yıllar içinde çoğu bakımsızlık nedeniyle kullanılamaması hale geldi.
Yine de Apso (Suçatı) ve Gulivat (Şentepe) köylerinin ortak olarak kullanıldığı, en az 100 yıllık geçmişi olan değirmen, onarıldıktan sonra hala ayakta kalan birkaçı…
Bir Asırlık Değirmenin Hatıral
73 yaşındaki Haşime Bozacı, tarihi değirmenle ilgili bilgileri almak ve anılarını köy sakinlerinden Gülseren Saraç'a aktardı. Çocukluğundan bu yana değirmene geldiğini belirten Bozacı, yıllar önce değirmenin bir dönem kullanılamayan hale geldiğini, ancak köylülerin çabasıyla tekrar onarılarak faaliyete geçirildiğini ifade etti. Bozacı, değirmenin sadece köyün değil, bölgenin insanının da önemli bir simgesiydi ve yıllardır süregelen geleneklerin burada devam ettiğini anlatıyordu.
Değirmenin Mazisi
Hasime Bozacı'nın söylediğine göre, değirmen sadece bir un üretim yeri değil, aynı zamanda köyün bir araya geldiği, sohbet ettiği ve birleştiği destek bir sosyal alan niteliğindeydi. Değirmene giderken gelirler sırayla öğütülürken, köylüler bu saatte sohbetle toplanırlar ve herkesin birbirlerinden haberdar oldukları olurdu. Bu nedenle, değirmen sadece ekonomik değil, kültürel ve sosyal anlamda da köyünüzün önemli bir parçasıydı.
Restorasyon ve Gelecek Nesillere Aktarılan Kültürel Miras
Tarihi değirmen, köydekilerin gayretiyle onarılarak yeniden faaliyete geçirildi. Bu süreçte köylülerin desteği ve imece süreci çalışma kültürü büyük rol oynadı. Apso ve Gulivat köylerinde yaşayanlar, değirmenin geçmişte olduğu gibi bugün de sağlığını korumak için ellerinden gelenleri yaptı. Restorasyondan sonra değirmen, sadece köylüler için değil, sürekli ziyaret edenlerin ve tarih meraklıları için de bir cazibe noktası haline geldi.
Bu tarihi yapıya, köyün tüm geçmişine rağmen, geleneklerin nasıl korunabileceğinin bir örnek olarak dikkat çekiyor. Haşime Bozacı'nın değirmenin tarihiyle ilgili anlattıkları ve değirmenin yeniden canlandırılması, geçmişte köyün nasıl bir dayanışma içinde olduğunu gösteriyor ve bu kültürel değişimin gelecek nesillere aktarılması için umut veriyor.
Geleneksel Değirmen Kültürünün Yaşatılması
Zamana meydan okuyan bu değirmen, modern teknolojilere rağmen geleneksel yöntemlerle ve kültürel değerlerin yaşatılabileceği kanıtlanıyor. Apso ve Gulivat köylerinde yaşayanlar için değirmen, sadece bir yapı değil, aynı zamanda geçmişle bağlarını korudukları ve kültürel miraslarını taşıdıkları bir sembol niteliğindedir. Bu tarihin korunması, köyün güzellikleri ve dayanışmacı kültürün yaşatılması adına büyük bir önem taşıyor.
Yıllardır meydan okuyan değirmen, Rize'nin Pazar ilçesindeki köylerde yaşayanların kültürel miraslarına sahip çıkma konusunda gösterdiği çabanın somut bir örnek olarak hala işlevini sürdürüyor. Geleneksel değirmen kültürü, bu tarihi yapı sayesinde yeni nesillere aktarılmaya devam ediliyor.
