Mart dokuzu, halk arasında kış soğuklarının tam olarak bitmediğini ve baharın gelişine rağmen soğuk havaların devam edeceğini ifade etmek için kullanılan bir tabirdir.
İlk mart dokuzu, 21-22 Mart tarihlerine denk gelirken, bu dönemde gece ile gündüz süreleri eşitleniyor. İkinci mart dokuzu 30 Mart’ta, üçüncü mart dokuzu ise 9 Nisan’da yaşanıyor.
Mart dokuzunun ardından, halk arasında “Aprıl Beş” olarak bilinen ve soğukların devam ettiği dönem ise bu yıl 18 Nisan’da başlayacak. Birinci Dokuz: 21-22 Mart tarihleri arasında başlar ve genellikle yağmurların başlamasını simgeler.
İkinci Dokuz: 30 Mart'ta başlar ve soğuklar ile birlikte fırtına, tomurcuklanan ağaçlara zarar verebilir.
Üçüncü Dokuz: 9 Nisan’a kadar devam eder ve baharın gelişini simgeler. Ancak bu dönemde bile fırtına kopma ihtimali vardır.
Bu döneme ait halk arasında sıkça duyulan "Mart dokuzu, dokuzun dokuzu, o da olmazsa otuzu" deyişi, kışın şiddetinin artacağına ve doğada değişimlerin zamanla daha belirginleşeceğine dair bir uyarıdır.
Mart dokuzu, halk arasında kış soğuklarının tam olarak bitmediğini ve baharın gelişine rağmen soğuk havaların devam edeceğini ifade etmek için kullanılan bir tabirdir. Bu dönem, üç farklı tarihe yayılan ve soğuğun kademeli olarak artacağına işaret eden bir süreçtir.
Eski halk takvimine göre, mart dokuzu soğukları üç farklı evrede gerçekleşiyor. Yöre halkı, bu dönemi “Mart dokuzu, dokuzun dokuzu, o da olmazsa otuzu” şeklinde ifade ederek, soğukların mart ayının farklı tarihlerinde kendini gösterebileceğine dikkat çekiyor. Peki, bu yıl mart dokuzu soğukları ne zaman başlıyor?
Mart ayı, halk takviminde “dokuzlar” olarak adlandırılan ve kışın son soğuklarının yaşandığı önemli tarihleri barındırıyor. Bu tarihler, Rumi takvime göre hesaplanmış olup, kışın şiddetini artırarak devam ettiği dönemleri işaret ediyor. İlk dokuzda yağmurlar başlarken, ikinci dokuzda fırtına ve soğuklar tomurcuklanan ağaçlara zarar verebiliyor. Üçüncü dokuzda ise baharın gelmesine rağmen aniden kopan fırtınalar kendini gösterebiliyor.
Kocakarı hesabına göre mart 9'u ne zaman? Bu fırtınalı günlere “Kocakarı Soğukları” adı verilir. Haftı Hambal- Mart Dokuzu: Baba hesabına göre, mart ayının 9. günü (22 Mart) Haftı Hambaldır. Güneş Hamel burcuna girer ve gece gündüz eşit olur. “Mart Dokuzu ” olarak bilinen bu günde, bahar başlar.
Üç Dokuzlar ne zaman? Rumi takvime göre ise 21 Marttır. Fırtına, kar yağışı ve soğuk yapar. Yeni uyanan ve tomurcuklanan ağaçlara ve yeni doğmuş oğlaklara büyük zararı dokunur. Üçüncü dokuz da miladi takvime göre 9 nisandır.
