Van’ın Erciş ilçesi Çatakdibi Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve 14. Yüzyılda Karakoyunlu Türk Devleti dönemine ait anıt mezar olarak inşa edilen tarihi Akmescit Kümbeti 2011 Erciş/Van depremi sırasında ağır hasar görmüştü. Ercişli tarihçi yazar Mehmet Fatih Bekirhan’ın 2017 Şubat ayında yayınlanan “Doğu’nun Beyleri Karakoyunlular” adlı kitabında kümbetin uğradığı ağır hasardan bahsederek eski ve yeni fotoğraflarına yer vermesiyle kümbetin restorasyonu gündeme geldi.
Konu hakkında bilgi veren Karakoyunlular Federasyonu Genel Başkanı Engin Önkibar,” Karakoyunlu Türklerinden olan MHP Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin özel kalem müdürü Murat Çeliker, Bekirhan’ın kitabında yer alan Akmescit Kümbeti’nin akıbetinden Sayın MHP Genel Başkanı Bahçeli’yi bilgilendirdiğini ve bu konuda Sayın Devlet Bahçeli’nin talimatıyla, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile kümbetin eski haline getirilmesi hakkında yazışma yapılarak Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğünde 2017 yılı içerisinde, Erciş’teki Karakoyunlu kümbetinin restorasyonu hakkında proje hazırlandı. 2018’de projenin uygulanacağı hakkında bilgi alınırken projeye Ercişli Sayıştay 8. Daire Başkanı Hikmet Cavit Erdoğan ciddi katkılar sağladı. Karakoyunlular Federasyonu olarak başta Türkiye olmak üzere yakın coğrafyamız da bulunan tüm bölgelerde Karakoyunlu Türklerine ait eserlerin tespit ve korunması için elimizden geleni yapacağız.' diyerek çalışmalara destek veren herkese teşekkür etti.
Akmescit Kümbeti Nerede?
Erciş-Patnos karayolunun güneyinde Erciş’e 5 km mesafedeki Çatakdibi Mahallesi içerisinde yer alan kümbete halk arasında “Kara Yusuf Kümbeti”, “Zortul Kümbeti”, “Pişik Kümbeti” diye bilinir.
Akmescit Kümbeti'nin Önemi
Türk devletlerinde hükümdarlık alameti olarak kabul edilen Çift Başlı Kartal figürünün bu kümbet üzerinde bulunması sebebiyle de, bilim insanları tarafından Kara Yusuf Bey’in mezarının burada olduğuna dair kanaatler oluşmuştur.
Kümbetin bulunduğu mevkiin Karakoyunlular dönemindeki adı “Akmescit”tir. Akmescit Van bölgesinde oldukça geniş alana yayılan Türkmen beldelerinden biri olup adını aldığı Erciş yöresinde çıkarılan beyazımsı taşlarla inşaa edilen meşhur camisi ile tanınmaktaydı. Erciş Kalesi ile Karakoyunlu Türkmenlerinin yaylağı olan Aladağ’a çıkan yol üzerinde bulunan Akmescit beldesi, devletin kurucularından olan Bayram Hoca’nın (ölümü 1380) kabrinin buradaki kümbet içerisinde olma ihtimali de yüksektir.
Prof. Dr. Hamza Gündoğdu tarafından mahallinde yapılan araştırmalarda, kümbet üzerindeki motiften yola çıkarak, kümbetin 1380 yılında ölen ve gömüldüğü yer hakkında kesin bilgi bulunmayan, Kara Koyunlu devletinin kurucusu Bayram Hoca’ya ait olabileceği ifade edilmiştir. Akmescit ismi Erciş halkı tarafından 19. Asrın sonlarına kadar kullanılır. Bölgenin deprem kuşağı üzerinde olması ve yer sarsıntıları neticesinde Akmescit beldesi harap hale gelince, burada yaşayan insanlar harabeliğin güney taraflarında “Zortul” adıyla yeni bir köy inşa ederler. Kümbetin doğu ve batı yönlerinde, iki avcı kuşu kabartması ve kuyruğu ejderhaya dönüşen aslan kabartması da bulunmaktadır. 23 Ekim 2011 de yaşanan Erciş/Van depremi sırasında ağır hasar gören kümbet, yeniden eski günlerindeki heybetli duruşuna kavuşmayı beklemektedir.
