Tarihi serender ve ambarlar, Karadeniz köylerinden ucuza alınıp, yurtdışında metre küpü 100 bin liradan satılıyor. 900 yıllık bile ambarlar olduğunun tespit eden yetkililer, kültür varlıklarını korumak için harekete geçti.
Karadeniz bölgesinin simgesi, geçmişte tahıllarla yiyeceklerin saklandığı ambarlar ve serenderler yurtdışına çıkarılıyor. 2010'da Kapıkule Sınır Kapısı'nda yapılan aramada 40 tane işlemeli ambar kapısının yurtdışına kaçırılırken yakalandığını açıklayan Samsun'un Ladik ilçesinin Kaymakamı Kadir Perçi, içlerinde yaklaşık 900 yıllık bile ambarlar olduğunun tespit edildiğini söylüyor: 'Bu serender ve ambarların çok eski bir tarihi var. Şu an bizim elimizde, yurtdışına çıkarılmadan tespit ettiğimiz 22 çeşit ambar bulunuyor. Tüm bölgede kaç tane daha bu şekilde serender ve ambar olduğunun tespit çalışmalarını yapıyoruz. Amacımız hepsini kayıt altına almak. Bunların kaç yıllık tarihi olduğunu öğrenmek için parçalarını Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'na gönderdik. Burada yapılan karbon 14 testi sonucunda ise içlerinde yaklaşık 800 ila 900 yıllık ambarlar olduğu tespit edildi. Tüm Karadeniz bölgesini gezip, bu tarihi serenderleri ve ambarları çok komik paralara köylülerin ellerinden alıp, yurtdışında çok büyük paralara satıyorlar. Bu işin ciddi anlamda ticaretini yapanlar var. İçlerinde devlet adamları ve işadamları dahi bulunuyor. Bu ahşap yapılar, yıllar boyunca hiç bozulmadan kaldıkları için bunu alan insanlar, kendilerine ya makam odası yapıyor ya da mobilya olarak kullanıyor. Ultra lüks oteller ise saunalarında bu ahşapları kullanıyor. Etnografik eserler dışarı çıkarılabilir. Sadece arkeolojik eserlerin dışarı kaçırılması yasaktır. Ancak bu ambarlar da bizim çok önemli tarihi eserlerimiz.'
KÖYLÜLER SOBADA YAKIYOR
Kapıkule Sınır Kapısı'ndaki işlemeli ambar kapılarının yakalanışına kadar böyle bir ticaretin yapıldığını bilmediklerini de kaydeden Kaymakam Perçi 'Bu ambarlar ve serenderler kullanılmadığı ve çürümeye yüz tutuğu için köylüler ya sobada yakıyor ya da böyle komik paralara satıyor. Oysa 1000 liraya sattıkları bu serender ve ambarlar, yurtdışındaki alıcılarına metre küpü 100 bin liradan satılıyor. Bu serender ve ambarların en önemli olanı ise üzeri işlemeli olanlar. Onlara paha biçilemiyor,' diyor.
YÜZLERCESİ KAÇIRILDI
Serender ve ambar ticaretinin çok büyük boyutlara ulaştığını da vurgulayan Kaymakam Perçi sözlerini şöyle sürdürüyor: 'Bu yolla tarihi yüzlerce serender ve ambar yurtdışına kaçırıldı. Serender ve ambarlar önce sökülüyor. Sonra parçalanıp, düz kalaslar ayrılıyor. İşlemeli olanların alıcıları farklı olduğu için onlar çok daha büyük paralara satılıyor. Sadece bizim ilçemizde 56 köy var. Şu anda 20 köyde bir tane dahi serender ve ambar kalmadı. Geri kalan köydeki ambarların hepsini aldık. Alamadıklarımızı da kayıt altına aldık.'
Sabah Gazetesi-Murat Alhan
