Gezi ile ilgili açıklamalarda bulunan Emin Kanbur yaptığı açıklamalarda; Bugün aykırı rota demiştik. Bu tabiata aykırı rota değildir. Karadeniz sahiline 70-90 rakımında eski Aleksandır adı altında isimlendirilmiş yolda yürüdük. Bu yol il ve ilçeleri değil, devletleri birbirine bağlayan Ruslar tarafından iş makinesi kullanılmadan kazma kürek ile yapıldı. Yaklaşık 13 Km Çağçe denilen tepedeyiz. Hemen önümüzde Kemalpaşa içerde olmak üzere Batum var.16 kişilik bir ekiple yola çıktık. Muhteşem manzaralar ve düzenli kurulmuş köyleri gezerek ,eski taş evleri ve yeni mimari yapıları görme şansı yakaladık. Hopa-Abuıslah-Esenkıyı sırtlarını geçtik. Buradan sahile inerek Muhlama ziyafeti çekeceğiz. Katılımcılara teşekkür ediyorum” dedi.
Hopa Orta Mahallesinden Atilla Halilağaoğlu, Fotoğraf sanatçısı Fotoprof başkanı Emin Kambur’a tarihi mazilerle dolu güzergah hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
“ Bu yol ’un Hopa-Kemalpaşa-Sarp’a bağlantısı var.1900’lu yıllarda Ruslar tarafından yapılmış yoldur. İş makinesi kullanılmadan sadece Kazam ve Kürek ile yapıldı.1930 lu yıllarda gençlerimiz yolu vergi vermemek üzere çalışarak yaptılar. Biz bu yöreye benim dedem Halilağa denilen zat Yavuz Sultan Selim Kırım seferine çıkıp seferden dönerken burada Yavuz Sultan Selim Dağı vardır dağda otağ kuruyor. Benim dedem 3 kardeş Yavuz’un ordusunda askerdiler. Tokat Zileli’ydiler.En. En büyükleri Halilağa Yuvuz Sultan Selim’e çıkar ve “ağam beni affet 3 kardeş orduya hizmet ediyoruz. Ben Hopa’yı çok sevdim. Burada kalabilirmiyim” der, Yavuz Sultan Selim bir heybe altın vererek Hopa’ya yerleşmesini sağlıyor. Bizde ondan türedik. Bu köyde Halilağa sülalesi yanında Sürmenağa sülalesi vardır. Sürmenağa Yavuz’a bir çuval dolusu altın götürdü. Ve dedi mi de ona emanet etti. Ve “ bu benim sana emanetimdir buna iyi bak” dedi. Bu olay Yavuz 1514 veya 1517 de kırım Kırım seferinden dönerken gerçekleşti”. Dedi.
Bu köyde Hicri 1278 yılında yapılmış iki cami bulunuyor. Bu camilerden birisi restorasyon yapılıyor. Abuislah Sakalışerif Camisi sahilde ibadete açıktır. Aslen Rizeli olan Alpsalan Mamat bize hanımın köyünde Çay ve yöresel pasta ikram etti. Bu köyün gençleri o dönemlerde çok çileler çektiğini anlattı. Abıislah sözü “islah edilmiş su” anlamına geldiğini açıkladı. Bu köyde su sıkıntısı yok. Çoğu yerde musluk var. Fazla kullanılmayan yöre çok verimli topraklara sahip, Her türlü sebze ve meyve üretimi yapılıyor. Evler son derece düzenli yapılmış olduğunu tespit ettik. Ekip toplamda 16 KM yol yaya yürüdü.
