Osmanlı Bahriyesi’nde görev yapmış, ancak zamanın tozlu sayfaları arasında unutulmaya yüz tutmuş bir isim: Bahriye Erkan-ı Harp Sağkol Ağası Hemşinli Halit Kaptan. Eyüp Sultan Mezarlığı'ndaki sessiz mezarı, belki de bu kahramanın hikâyesini gün yüzüne çıkarmamızı bekliyor.
Ancak Halit Kaptan hakkında elimizde ne yazık ki çok az bilgi bulunuyor. Mezar taşında yazanlar bize sadece onun Osmanlı Donanması'nda yüksek bir mevkide görev yaptığını gösteriyor. Bunun dışında hayatına dair elimizde kesin bilgiler mevcut değil. Fakat Osmanlı Dönemi'nde denizcilik alanında kritik bir görevde bulunan bir subay olduğu açıkça görülüyor.
Hemşinliler ve Osmanlı Devletinde Önemli Roller
Halit Kaptan’ın memleketi Hemşin, Osmanlı tarihine sayısız devlet adamı, asker ve bürokrat kazandırmış bir bölge olarak bilinir. Osmanlı Devleti'nde önemli idari ve askeri mevkilerde bulunan Hemşinliler, devletin en kritik zamanlarında görev almışlar ve imparatorluğun ayakta kalmasında rol oynamışlardır.
Halit Kaptan da büyük ihtimalle bu köklü geleneğin bir parçasıydı ve Osmanlı Bahriyesi'nde yüksek bir makama kadar yükseldi. Ancak hangi savaşlarda bulundu, hangi donanma harekâtlarına katıldı ve Osmanlı denizciliğine ne gibi katkılar sunduğu konusunda elimizde kesin belgeler yok.
Halit Kaptan’ın Rütbesi ve Görevleri
Halit Kaptan'ın mezar taşında yer alan “Bahriye Erkan-ı Harp Sağkol Ağası” unvanı, Osmanlı donanmasında kritik bir pozisyona işaret ediyor. Bu rütbenin taşıdığı anlamları şu şekilde sıralayabiliriz:
Deniz Kuvvetleri Stratejik Planlama: Osmanlı Bahriyesi'nin harekât planlarında kritik rol oynayan bir kurmay subay idi.
Donanmanın Sağ Kanat Komutanlığı: Deniz harekâtlarında donanmanın sağ kanadını yönetmekten sorumluydu.
Deniz Savaşlarında Taktiksel Kararlar: Osmanlı donanmasının savaş alanındaki hareketlerini belirleyen önemli subaylardan biriydi.
Yüksek Kademede Danışmanlık: Kaptan-ı Derya veya önemli Osmanlı amirallerine danışmanlık yaparak, deniz harekâtlarını yönlendiriyordu.
Bu unvan, özellikle Osmanlı'nın modernleşme sürecinde donanmanın yeniden düzenlenmesiyle ortaya çıkmış olabilir. Tanzimat Dönemi ve sonrasında, Osmanlı ordusunda ve deniz kuvvetlerinde Avrupa tarzı bir kurmay yapısı oluşturulmuş, “Erkan-ı Harp” kavramı bu modernleşme hareketinin bir parçası olmuştur.
Sessiz Mezar, Karanlıkta Kalan Tarih
Bugün Halit Kaptan'ın hikâyesi büyük ölçüde kayıp. Osmanlı'nın denizcilik tarihinde iz bırakan böyle bir ismin unutulmuş olması, tarihimize olan sorumluluğumuzu hatırlatıyor. Eyüp Sultan Mezarlığı'ndaki sessiz mezarında, onun hikâyesini yeniden canlandıracak bir ışık bekleniyor.
Bu yazıyı okuyan ve Halit Kaptan hakkında bilgi sahibi olan herkesin desteğini bekliyoruz. Ailesi, soyundan gelenler ya da elinde herhangi bir belge bulunanlar bizimle iletişime geçerse, bu unutulan kahramanın hikâyesini yeniden yazabiliriz.
Tarih, unutulmayı hak etmeyen kahramanlarla doludur ve Halit Kaptan da onlardan biri olabilir. Onun izini birlikte sürelim ve Osmanlı denizcilik tarihine yeni bir sayfa ekleyelim.
