Henüz on yaşındaydım. Şehre alışveriş yapmaya giden babam beni de yanında getirmişti. Şehri dolaşırken 50. Yıl Bakkalı’nın önünde iskemleye oturmuş gazete okuyan bir adam gözüme takılmıştı.
Şehirde herkes bir yana koşuştururken ondaki vakur duruş beni çok etkilemişti. Babama “kim bu amca” dedim. Babam “Ekrem Baba” demişti. Ne zaman Ekrem Orhon bahsi geçse idealleri hizmetleri anlatılsa gözümde o 50. Yıl Bakkalı önünde gazete okuyan hali gelir. Daha sonraki zamanlarda Rize şehir merkezinde yapılan törenlerde koşuştururken birkaç kez daha kendisini görme şansım oldu.
Azmi Kandemir Ağabeyin hazırladığı Ekrem Orhon kitabını sayısız kere okudum. Her okuyuşta yeni bir Ekrem Orhon keşfettim.
BENİ EN ÇOK HAYIRSEVER YANI ETKİLEDİ
Yarını gören adam, Büyük düşünen adam, Denizi kara karayı para yapan adam gibi sayısız sıfatlarını tek tek inceledim. Beni bütün bunların yanında en çok hayırsever yönü etkiledi. Tapuda kaydı olmaya, zengin olmayan Ekrem Orhon maaşını aldığında beşlik banknotlara böler ve çocuklara dağıtırdı. Vardan vermek kolaydı, yoğu paylaşmak yürek işidir. Yarını gören adamdı o. Günümüzden yarım asır önce “Rize’de denizde havaalanı yapacağım” demişti.
ONUN YARIM ASIR ÖNCE DÜŞÜNDÜĞÜ DENİZ ÜZERİNDE HAVAALANI
Günümüzde Rize’de deniz doldurularak yapılan havaalanı bitmek üzere, Rize İspir Erzurum Yolu için büyük caba sarf etti. Orayı tünelle geçmeyi planladı. Ovit Tüneli yakın zamanda açıldı. Yaşadığı koşullarda bunları planlamak için “büyük düşün”mek gerekiyordu. O da bunu yaptı. Hayatı ibretlik olaylarla doludur. Çocuk yaşta İkizdere’de atının üzerinde yükü, kendi yaya yürüyen ve atının kuyruğunu tutan bir vatandaşla karşılaşıyor. Halk fakirlik içindedir. Kendisine “Amca neden atın kuyruğunu tutuyorsun?” At sahibi ara vermeden hemen cevaplıyor. “At benim her şeyimdir. Ya o yuvarlanırsa ben ne yaparım? Şayet o yuvarlanırsa ben de onunla birlikte yuvarlanayım diye tutuyorum.” Orada büyük bir acıma hissi içinde düşünüyor ve şu kararı veriyor. “Ben yol mühendisi olacağım ve bu insanlara hizmet için yol yapacağım”.
RİZE’NİN KADERİNİ DEĞİŞTİREN ADAMIN TAPUDA KAYITLI HİÇ BİR MALI YOKTU
Renault 12 TS model bir arabası vardı. Arkadaşı Yılmaz Katırcı’ya, “Benim param yok, ben öldüğümde arabamı satar, beni defnedersiniz” demişti. Bütün Rizelilerin Baba Reis dediği, Rize ilinin kaderini değiştiren adam Ekrem Orhon’un tapuda kayıtlı hiçbir malı yoktu. Her şeyini Rize’ye adamış, Rize’yi, Türkiye’nin her köşesine duyurmuş, Ekrem Orhon Rize-Rize Ekrem Orhon olmuş, şehri ayağa kaldırmıştı. Göçü önledi. Rizelileri mal mülk sahibi iş sahibi yaptı. 12 Eylül harekâtı sonunda, takdirlerini kazanmış olduğu yetkililerce tekrar belediye başkanlığına getirilmiş ve daha önce bıraktığı hizmetlerinin tamamlanması için büyük çabalarını sürdürmüştür.
HİZMET YOLUNDA HAYATINI KAYBETTİ
Özellikle, ağırlığını Rize-İspir Yolu ile Rize limanına vermişti. Kendisini her Rizeli hemen her gün limanda, Rize-İspir Yolu’nda, ayağında çizmesi ile bir işçi gibi çalışırken görürdü. Yine bu yol için, rahatsız olmasına rağmen bir toplantıya katılmak üzere Erzurum’a gitmiş rahatsızlanarak aklında hep Rize için yapmayı düşündüğü işler bulunurken 9 Ağustos 1983 tarihinde ve arkasında gözü yaşlı
Rizeliyi bırakarak ebedi âleme göç etmiştir.
EKREM ORHON’A ARMAĞAN KİTAP VE RİZE BELEDİYESİ’NDEN VEFA
Rize tarihini ve Rize’ye değer katan isimlerin biyografilerini araştırırken en çok etkilendiğim isimlerin başında gelen Ekrem Orhon için kızı Canım Ablam Ablam Çayhan Orhon Dervişoğlu ile birlikte “Ekrem Orhon’a Armağan Kitap hazırlamanın mutluluğunu her daim taşıyacağım. Kitabın temel iskeletini Baba Reis Ekrem Orhon’un Kızı Çayhan Orhon Dervişoğlu’nun on yıl boyunca derlediği ses kayıtlarının çözümü ve Azmi Kandemir büyüğümüzün 1984 yılında yayımladığı Ekrem Orhon Kitabı oluşturdu. Hasan Tuncer Türüt’ten bilgi belge desteğini yanında sürekli fikir alışverişi içinde olduk.Recep Koyuncu belge desteği verdi ve bizim için söyleşiler yaptı. Kitabın hazırlanmasında Hatice Çelik bu çalışmanın bir vefa çalışması olduğu bilinciyle hareket etti. Belediye’nin gündelik çalışmaları yanında kültürel çalışmalarına da büyük önem veren Rize Belediye Başkanı Rahmi Metin kitabın yayınlamasını üstlendiler. Emeği geçen herkese teşekkür ederim.
9 Eylül 2021 Pazartesi Günü Saat 11.00’de Merhum Belediye Başkanı Ekrem Orhon vefatının 38. Yılı anısına Rize Belediyesi tarafında Rize Kalesi’nde mezarı başında anma töreni düzenlenecek. Bu vesileyle kendisini bir kez daha rahmetle şükranla anıyorum.
Fatih Sultan KAR / İST
