ABDULLAH UZUN
Rize'de düzenlenen ve "Dağlardan Denize, Yerelden Evrensele" sloganıyla 11-13 Ekim 2024 tarihlerinde gerçekleştirilen Gastronomi Festivali, bölgenin mutfak kültürünü ön plana çıkaran zengin bir etkinlik olarak sona erdi. Gastronomi dünyasının tanınmış isimleri, yöresel lezzetleri katılımcılara tanıtırken, Rize'nin coğrafi işaretli ürünleri ve aday olan 100'den fazla yerel ürün festival boyunca büyük ilgi gördü. Ancak bu etkinlik, Rize'nin kadim ilçelerinden biri olan Pazar’ın gastronomik zenginliklerinin yeterince sergilenememesi nedeniyle bazı hayal kırıklıklarına da neden oldu.
Pazar İlçesinin Gastronomik Zenginlikleri Gün Yüzüne Çıkarılmalı
Tarihi ismi "Atina" olarak bilinen Pazar, Rize'nin en eski ve köklü ilçelerinden biri. Yüzyıllardır Karadeniz kültürünü, geleneksel lezzetlerini ve zengin tarım ürünlerini yaşatmayı sürdüren bu ilçe, Gastronomi Festivali'nde sadece muhlama ile temsil edilmekle yetindi. Oysa Pazar’ın mutfak kültürü ve coğrafi işaret alma potansiyeli taşıyan pek çok ürünü var. Nitekim yazar Murat Ümit Hicyılmaz’ın belirttiği gibi, Pazar’da 29 farklı çeşidi bulunan muhlamanın yanı sıra birçok başka geleneksel lezzet ve tarım ürünü de tanıtılmayı bekliyor.
Coğrafi İşaret Potansiyeli Olan Pazar Ürünleri
Pazar, gastronomi ve tarım alanında önemli değerlere sahip olmasına rağmen, bu zenginlikler maalesef yeterince ön plana çıkarılmamış durumda. Bölgeye özgü bir çok ürünler olması ve potansiyelin varlığı, coğrafi işaret aday olarak dikkati çekmesine rağmen, bunların hiçbiri bu festivalde yoktu.
Pazar’ın Geleneksel Muhlamaları: 29 farklı çeşidiyle dikkat çeken muhlamalar, Pazar mutfağının en önemli temsilcilerinden biri. Sadece klasik muhlama değil, örneğin yöresel tereyağı ile yapılan kabaklı, peynirli veya fındıklı vs. gibi farklı türleri de bulunuyor.
İlçenin Değerleri Sahiplenilmeli
Pazar’ın gastronomik değerlerinin yeterince tanıtılmaması, yerel sivil toplum kuruluşlarının ve yetkililerin ilgisizliğinden kaynaklanıyor. İlçede zengin bir kültürel miras varken, bu mirası gün yüzüne çıkarma sorumluluğu taşınmıyor. Oysa bölgenin Ziraat Fakültesi’nin öncülüğünde kurulacak bir komisyonun bu alanda önemli çalışmalara imza atabileceği düşünülüyor. Yerel ürünlerin en az dördünün tescil edilerek coğrafi işaretli hale getirilmesi, Pazar'ın gastronomik kimliğini güçlendirebilir ve bu alandaki tanıtım eksikliğini giderebilir.
Sonuç
Gastronomi Festivali, Rize'nin zengin mutfak kültürünü tanıtmak için önemli bir adım oldu ancak Pazar ilçesi bu etkinlikte yeterince temsil edilemedi. İlçenin, sahip olduğu tarihi ve kültürel zenginlikleriyle daha fazla dikkat çekmesi gerektiği açık. Yerel yöneticiler ve STK'lar, ilçenin gastronomi potansiyelini ortaya çıkarmak için daha fazla çaba sarf etmelidir. Bu kapsamda, Pazar’ın değerli ürünlerini tanıtacak projeler geliştirilmeli, coğrafi işaret tescili için adımlar atılmalı ve böylece Rize’nin mutfak kültüründe hak ettiği yeri alması sağlanmalıdır.