CİMİL YAYLALALARI

Hikmet Haberal Araştırmacı-Yazar-Turizmci
Kara yolu ile İyidere sahilden içeriye doğru derenin solundan gidilerek Kalkandere ilçesine girmeden köprüden sağa dönülür. Vadi boyunca soldan devam edilerek Güneyce-Şimşirli-Ihlamur güzergâhları geçilerek İkizdere ilçesine varılır.  İkizdere ilçesi çıkışından ayrılan yolun solundan devam edilerek Ridos Termal Otel geçilir. Yol boyunca devam edilerek Cimil  Güvenköy yaylasına ulaşılır.

 Yayla İkizdere ilçe merkezine 27 kilometre uzaklıkta ve rakımı 2200 metre yüksekliğindedir.

Yayla; Yetimhoca (Aşağıköy) Ortaköy ve Başköy, olarak üç mahalleden oluşur.Havanın net ve güzel oluşundan dolayı yolumuza devam ederek Ortaköyü geçerek İkizdere ilçe merkezine 28  kilometre uzaklıkta ve  2270 metre yüksekliğindeki YCimil  Başköy (Tiron) Yaylası na ulaştık.

Rize’nin en eski yaylalarından biridir. Tarihi geçmişi eski olan yayla, hem İspir hem de Çamlıhemşin tarafına geçen tarihi göç yollarının üzerindedir. Geçmiş yıllarda çığ ve yangın felaketleri geçirdiği için özgün dokusu bozulmuş, binaların bir kısmı afet evleri olarak yeniden yapılmıştır.

Cimil Yayla kadınları Rengârenk geleneksel giysilerini tam anlamıyla günümüzde de sürdürmektedirler.

Yaylada arıcılık hayvancılık kadarda ön plandadır. Güzergahımızda öncelikli olarak bölgede arıcılık yapan üreticilerimize uğradık geçmiş ve günümüz arıcılıği hakkında Yunus Mertoğlu-Mehmet Şeker ve Ergün Haberal’dan bilgiler aldık. Ardından vadideki yaylaları görmek için yola koyulduk. İlk olarak Başköy çıkışından Verçenik dağı güzergâhına doğru bulunana Çermaniman, Saler, Kalçarak, Sarpinovit yaylaları görülmüş fotoğraflanmıştır.




Artık kullanılmayan Çermaniman Yaylası’ndan ise Çamlıhemşin Verçenik Yaylası’na geçmek mümkündür.

Yaylacılık yapan yaylacılar henüz bu yaylalara çıkmamışlardır. Yaylalarda 4-5 aile hayvancılık yapmakta ve her ailede 4- 5 büyükbaş hayvan mevcuttur.  Yaylaya çıkanlar kendi ihtiyaçlarını karşılama için yaylacılık yapmaktadırlar. Bayram da bu yaylalara göç edilecektir. Çermaniman yaylasında ise yaylacılık tamamen bitmiştir.

Yaylada yaylacılık yapan yaklaşık 15 aile büyük baş hayvancılık yapmaktadır. Sarpinovit Yaylası’ndan Safkar gölleri görülmüştür. Havanın güneşli oluşu ve günlerin uzun olmasından yolumuza Ortaköy yaylalarını görmek için rotamızı doğudan güneye doğru çevirdim. Sırasıyla araçla Çukuryayla kurtderesi yaylalarına ulaştım. Yol olmadığı için kuruyatak, viran Sohovit ve Sakınçor yaylalarına tırmanış yaparak ulaştım.

Kuruyatak Yaylası’ndan ise Çitrik gölleri ziyaret ettim. Eski patikaları izleyip Kuruyatak Yaylası’ndan buzul gölleri aşılarak Ovit tarafına aşılmaktadır. Bu vadideki yaylaları Rize Merkeze bağlı Karasu ve Çayırköyleri kullanmaktadır.

Dönüşte Mezgit yaylasına uğradım. Mezgit yaylasında sadece 1 hane küçükbaş hayvancılık yapmaktadır. Bu aile daha çok keçicilik yapmaktadır keçi sayısı ise 1500 dür.

Bu vadideki yaylacı halk, yok olan ve unutulan yayla kültürümüzü devam ettirmektedirler.

Her türlü doğal şartlar ve olumsuzluklara rağmen.

Hayvancılık yapan ailelerden biriyle sohbet ettim. Bazı sıkıntılarını dile getirdiler. Yaylada hayvancılık yaptıklarından dolayı Cimil köyü heyetine kira beldi ödediklerini söyledi. Benim 25 yıl çobanlık yaptığım 40 yıl yaylacılık yapan ailemin karşılaştıkları aklıma geldi. Bizde Hemşin Ğeçençur yaylasına gittiğimizde Camiye yardım diye yıllarca para toplanırdı. Bunun adı da ‘’YAD’’ parası olarak bilinirdi.

Yılar sonra araştırmalarımdan çıkan sonuç Yaylalar hukuksal anlamda devletin hüküm ve tasarrufu altında ve hazine arazisi olduğu sonucuna ulaştım.

Tüm bu sorunların ortadan kalkması için Mera kanununun tekrardan düzenlenmesi gerekmektedir. Bende bu yaylacı dostlarıma bu kültürümüzü geleneğimizi yaşam biçimimizi sürdürdükleri için teşekkür ettim. 

Yaylanın Bitki örtüsü:Rengârenk çiçekler ve endemik bitkiler yaylalara ayrı bir güzellik katmaktadır.

Yaylanın Yaban hayatı; Boz Ayı, Kurt, Yaban Domuzu, Tilki, Yaban Keçisi, Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi, Kızıl Geyik, Atmaca, ,Gelincik, yaban Tavuğu, Dağ Horozu… vs. bulunmaktadır.

Alt yapı hizmetleri: Cimil merkez köylerde vc banyo mevcut; diğer tüm yaylalarda her şey doğal şartlarda yapılmaktadır.