Haber; Bayram Ali Kavalcı
Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünün, Rize Merkez Hayrat Mahallesinde bulunan, Hayrat Fidanlığındaki arazisinin girişinde kısa sayılacak bir zamanda 500 metre kare alan üzerinde Çaykur Genel Müdürü ve YK Üyesi Yusuf Ziya ALİM tarafından inşası gerçekleştirilip akredite edilmiş olan, Çaykur Hayrat fidanlığı yeni Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü binası, yeni çay serası ve çok sayıda yeni çay gen havuzları, damızlık bahçeleri ve çeşitli meyve bahçeleri çayın geleceğine ve bölge ekonomisine toplu halde hizmet vermeye başladı.
Çaykur Genel Müdür Vekili ve Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Ziya ALİM, ”Çayımızın geleceğine yönelik başlatmış olduğumuz yeni projelerimiz kapsamında yıllardır çayımıza önemli hizmetler veren, Ziraat Çay Bahçesi Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitü Müdürlüğümüz çayımızın geleceğine yönelik başlatmış olduğumuz çok yeni çalışmalarımız noktasında yetersiz kalmaktaydı. Teşekkülümüze ait Hayrat fidanlığımızı daha verimli kullanmak amacıyla ve oldukça büyük bir araziye sahip 45 dönümlük bu bölgeyi çayımızın geleceğine yönelik geniş çapta hizmet vermeye sunmuş olduk. Kısa sayılacak bir zamanda Hayrat fidanlığımızın girişinde yeni Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitü Müdürlüğümüzü 500 metrekare üzerinde 6 birimden oluşan bir dizaynda hizmete açmış olduk. Bu farklı birimlerde görev yapan mühendislerimiz ve diğer görevlilerimiz daha verimli bir ortamda çalışma imkânını elde etmiş oldular. Hayrat Fidanlığımızda oluşturulan ve yenilerini yapmaya devam ettiğimiz gen havuzlarımızda dünyada bu konuda çalışma yürüten önemli çay ülkelerinden sağlanan çeşitli bitkilerle işe başladık. Çaykur olarak 2015 yılında Ulusal Gen Havuzu kurulmaya başlandı. İlk etapta buraya 10 çeşit Japon Çay Kolonisi getirildi. Bu fidanlığımıza dikilmiş olundu. Ayrıca Çin Devletinden 4 adet getirildi. Yerli çeşitlerimiz Ulusal Gen kaynağımızda bulunmaktadır. Bu Gen havuzu bahçelerimize bölgemizde çayımızın babası olarak tanınan rahmetli Ali Rıza Erten ve rahmetli Zihni Derin isimlerini vermiş bulunmaktayız. Bu gen havuzlarımızda yerli genlerimizden 6 tanesi, Tarım ve Orman Bakanlığımız Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü tarafından tescil edilmiştir. Bu tescilli genlerimiz milli çeşit listemiz de çay bitkimiz olarak ilk defa yer almıştır. Gen havuzu seleksiyon bahçelerimiz ve yeni damızlık çay bahçelerimizi çeşitli isimler altında çoğalttık. Çay da gen kaynağındaki amaç, değişik karakterlere sahip çay genlerinin bulunmasıdır. Çayımızın geleceğine yönelik bundan sonra yapılacak olan ıslah çalışmalarımızda gen havuzu bahçeleri ve damızlık çay bahçeleri önemli bir yer tutacaktır. Bu havuzlarda yetiştirdiğimiz çaylarımız üstün nitelikli, verimli ve bir o kadar da kaliteli değerlere sahip çaylarımızdır. Çay dünyasında artık tohumdan üretim devri kapanmıştır. O nedenle gen havuzlarımızda tanımladığımız farklı çeşit türlerini damızlık olarak yetiştirip bölgemize önereceğimiz tür çeşitlerimiz olarak sınıflandırmaktayız. Tüm çay plantasyon alanlarından yaş çay alımı yapıldığı mevcut alanlardan toplanıp köklendirmek için viyol ortamında köklendirme yapıp ve çelik halinde dikiliyor. Bu köklendirmede en iyilerinin seçimini yapıyoruz. Ayrıca kimyasal analizleri yapılarak bunlar arasından en iyisini
seçiyoruz. Çünkü çayımızın geleceği bu çeliklere bağlıdır. Bu çalışmayı her il yapıyoruz. Genel toplamda 2035 tane genotip seçilmiş ön seleksiyon ve ikinci seleksiyon yapılarak tespit edilen tipleri ortaya çıkarıyoruz. Genel plantasyon alanlarından seçilen çay tipleri ikinci seleksiyon kapsamında ümit var çeşitler olarak ayrılmaktadır. Olumlu verilen çeşitler bölgeye önerilmektedir. Bu çay tiplerini laboratuvar değerleri, bahçedeki performans değerleri bir bütün olarak gelecekte çay tarımının ıslahı ve yenilenmesinde kullanılacaktır. Bu laboratuvar ve bahçe değerleri mutlaka yüksek olmalıdır. Ayrıca, Hayrat fidanlığımızda Rize’mize ve komşu illerimize ileriye yönelik ek katma değer getirecek ve yeni meyve çeşidi kazandıracak bölgenin iklimine uygun ve insan sağlığına çok yararlı Mavi Yemiş (Likapa) ve Aronya meyvesini yetiştiriyoruz. ”dedi.
Ulusal Gen Havuzlarının bulunduğu çok sayıda bahçede ve 350 metrekare alandan yeni yaptırdığı Çay Enstitüsü Fidan Üretim serasıyla, Türk çayının geleceğine yönelik hayata geçirdiği yeni yatırımlarla çay üreticileri ve çay dünyasının takdirini toplayan çalışmaları hayata geçiren, Çaykur Genel Müdür Vekili Yusuf Ziya ALİM; “Tarım ve Orman Bakanımız sayın Dr. Bekir Pakdemirli, bir dizi programa katılmak ve incelemelerde bulunmak üzere geçen ayın ikinci haftasında geldiği Rize’de teşekkülümüzü ziyaret etmişlerdi. Bu ziyaretlerinde çalışmalarımız hakkında kendisini bilgilendirmiş ve Hayrat Fidanlığımızı beraberindeki heyetle birlikte yapmış olduğumuz çalışmaları yerinde incelemişti. Çayımızın geleceğine yönelik yapmış olduğumuz çalışmalarla ilgili memnuniyetlerini ifade etmişlerdi.” dedi
