Çayın Rize’ye gelişiyle Rizelinin hayatını değiştirir. Doğuştan gurbetçi olan halk, bir kurtuluş ümidi olarak sarılır çaya. Dağ, taş gizemli yeşil yaprağın büyüsüyle kaplanınca iklim değişir. Bu değişime katkısı olanları unutmak olmaz. Çaya gönül veren omuz veren o güzel insanları hatırlatmak gayesiyle iki bölümden oluşan bu çalışmayı hazırladım.
Sonuna da kuruluşundan gönümüze ÇAYKUR Genel Müdürlerinin portelerini ekledim. Çaya gönül veren isimleri alfabetik sıraya, ÇAYKUR Genel Müdürlerini kronolojik sıraya göre hazırladım. Öncelik Rize.
Bu çalışmayı hazırlarken;
* Veliköy Çay Fabrikası’ndan bekçi olarak çalışan çeyrek asırlık mesaisinde devamsızlığı olmayan mesaisini kutsal bilen Babam Ahmet Kar’ı
* Çay fidanlığının fabrikasyona dönüştürmesi için Sovyetler’e memur gönderilmesine karar veren Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü
*İlk çay fabrikasında fen memuru, müdür ve çay teşkilatında daire başkanı olarak görev yapan Ahmet Tosun’u
* Rize ve havalisinde çay yetiştirilebileceğini tespit eden ve durumu 'Şimali Şarki Anadolu ve Kafkasya´da Tetkikatı Ziraiye' adlı bir raporla İktisat Vekâleti’ne (Bakanlığı´na) bildiren Ali Rıza Erten’i
* Türkiye’de çay tarımının yerleşmesi ve yaygınlaşması için çaba gösteren, TÜBİTAK bilim ödülü sahibi Asım Zihnioğlu’nu
*Gerek ÇAYKUR ve gerekçe çaycının haklarının savunulmasında çabalar gösteren Azmi Kandemir’i
*Çaycının haykıran sesi Cavit Özgür’ü
*Çay tarımının kanunlaşmasına öncülük eden Ekrem Rize ve Esat Özoğuz’u
*Rize Ziraat Odası Kurucusu ve ilk başkanı Hilmi Somay’ı
*1924 yılında çay tarımının geliştirilmesi mücadelesine Zihni Derin ile başlayıp 53 yıl hizmet veren Hızır Nurik’i
*ÇAYKUR’daki hizmetleri ve bilimsel çalışmalarıyla iz bırakan Dr. Hülya Mahmutoğlu’nu
*15 Temmuz 1947tarihinde Rize’de ilk çay fabrikasını açan İsmet İnönü’yü
*Ömrünün kırk yılını çay tarımına adayan İzzet Ateş’i
* Çay Enstitüsünde 21 yıl kesintisiz hizmet veren Kazım Kartal’ı
*Ziraat ve Bahçe kültürleri müdürü olarak Ziraat Bahçesinde çeşitli ürünler yetiştirilmesine öncülük eden Kemal Atilla’yı
*Her alanda olduğu gibi çay tarımının gelişiminde de ön ayak olan Mehmet Mataracı’yı
*ÇAYKUR’da başarılı çalışmaları yanında çaya gönül veren insanları bulup onlarla söyleşiler yapan, güzel bir vefa örneği sergileyen Dr. Muharrem Öksüz’ü*Çay tarımının yaygınlaştırılması mücadelesinde Zihni Derin’in yanında çalışan Murat Zırh’ı
*Kitapları ile Rize çayına katkı veren Dr. Mustafa Duman’ı
* 1912 yılında Batum´dan getirdiği çay tohumlarını evinin bahçesine ekerek Rize´de ilk çay üretim denemesini yapan Mustafa Hulusi Karadeniz’i
*Uzun yıllar Rize Ziaat Odası Başkanlığı yapan, Rizelilerin Muhittin Ağabeyi Muhittin Türüt’ü
*Bilimsel çalışmaları ve kitaplarıyla çaya katkı sağlayan Prof. Dr. Nuray Mücella Müftüoğlu’nu
*Çay denince mutlaka söylenecek bir sözü olan Nurettin Kepenek’i
*Rize Sendikacılığının duayeni Ömer Rahmi Rakıcı’yı
*İktidar Partisi il başkanı olarak ilk çay kanunun hazırlanması ve çıkmasında büyük katkısı olan Sadettin Türüt’ü
*Haşere ve zararlı böceklerle mücadele için sabahın karanlığında bölgeyi köy köy dolaşan Rize çayına büyük katkıları olan Salih Yılmaz’ı
*Çay tarımının gelişimine katkıları olan Selahattin Türüt’ü
*Yaptığı çalışma ile çay tarımının yeniden başlaması sebep olan, Çay İktisadiyatı kitabının yazarı Prof. Dr. Şevket Raşit Hatipoğlu’nu
*Çay makasının serbest bırakılmasını sağlayarak çay toplama işini kolay hale getiren ÇAYKUR’a, çay üreticisine büyük katkıları olan Tuncay Mataracı’yı
*Türk çaycılığının babası Zihni Derin’i hatırlatmak güzelliklerini hatırlatmak, hayatta olmayanları rahmetle anmak yâd etmek istedik.
ÇAY GELDİ RİZE ŞEN OLDU
Bizim Rizeli yıllarca gurbet elde hasret çekti
Çay gelince memlekete “Derin” bir oh diyecekti
İlk tohum orda atıldı başı sisli Garal dağı
Yurda sermaye katıldı başladı gelişme çağı
Geçim dardı, kıtlık vardı halkı bir heyecan sardı
Gitti mısır, mandalina yerini yeşil çay aldı
Rize çayı, Türk’ün çayı şanı tuttu dünyayı
Unutulmaz Zihni Derin çok büyüktür onun payı
İnönü attı temeli Rize kalkınsın emeli
Çay tarımına hız verdi ona rahmet göndermeli
Çay bahçesi, alım yeri her safhası alın teri
Bizim yeşil Rize oldu dünyada çayın lideri
Fatih Sultan KAR / İST.
