Çay kanunu Haziran ayından meclise sunuldu. Meclis tekrardan görüşülmek üzere öneriyi geri gönderdi. Kanun üzerinde düzenlemeler yapılmak üzere çalışmalar kaldığı yerden devam ediyor.
Konu ile ilgili birçok uzman ve uzmanı olmayanlardan açıklamaları peş peşe geldi. STK lar ve siyasiler gündemi daim sıcak tuttu. Kamuoyu oluşturulmaya çalışıldı.
Peki; bu kanun neleri getiriyor. Çay tarımı ve üretici için artı ve eksileri nelerdir?
Tarım Bakanlığında Bakanlık müşavirliği görevinden emekli olan ve Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Al Birliği(TSÜAB) Genel sekreter yardımcısı olan Rize Pazarlı Bahattin Bozkurt konuyu detaylarıyla kamuoyuyla paylaştı.
Bahattin Bozkurt https://www.kackar53.com/ ‘a yaptığı açıklamalarda şunları söyledi.
ÇAY KANUNU NEDİR KİMLERİ KAPSIYOR
Bölgemizin en önemli, ülkemizin de önde gelen Tarımsal ürünlerinden biri olan çayımızın yıllardır dillendirilen, ancak bir türlü gerçekleşmeyen bir kanununun olmaması sorununa nihayet çözüm getirilmektedir.
Haziran ayı içerisinde meclise sunulan çay kanunu üretici, tüketici ve sanayicimiz açısından önemli maddeler içermekte olup tüm kesimler için önümüzde bir fırsat olarak durmaktadır. Çay tarımı ve geleceği için bir milad niteliğindeki kanunla ilgili bir takım eleştirilerim de bulunmaktadır.
İlk olarak tanımlar başlıklı 2. maddede çay yaprağını işleyen fabrikalara sınıflandırma getirilmiştir. Bu sınıflandırmada A ve B lisanslı tanımları uygun olmakla birlikte C lisansı ile ilgili düzenleme yeniden ele alınmalıdır. C tipi işletmeler kanunda sadece dökme çayı paketleyen ve kuru çay ithal yetkisi verilen işletmeler olarak tanımlanmaktadır. Mevcut durumda Çaykur harici özel olarak sadece çay paketlemesi yapan tesisler bulunmamaktadır. Paketleme yapan tesisler, her türlü gıda paketlemesi ruhsatı alan kuruluşlardandır. Bu Kuruluşlar çoğunlukla çay tarımı yapılan bölgelerin dışında ve genellikle kaçak çayın pazarlandığı bölgelerde yer almaktadır.
ÇAY İTHAL YETKİSİ NASIL OLMALI KİMLERİ KAPSAMALI
C tipi işletmelere ayrıca kuru çay ithal yetkisi verilerek kaçak çayların yerli çaylarla harmanlanarak piyasaya sürülmesinin fırsat verilmiş olunacaktır. Bu nedenlerden dolayı eğer C lisanslı işletme yetkisi verilecekse kesinlikle bu işletmelere ayrıca kuru çay ithal yetkisi verilmemelidir kuru çay ithal yetkisi sadece A ve B lisanslı işletmelere verilmelidir.
Madde 3 çay alanlarının ruhsatlandırılması ile ilgili olup ruhsatlandırma ile ilgili kriterler çok iyi belirlenmelidir. Kanuna bağlı olarak çıkarılacak yönetmeliklerde ruhsatlandırmanın detayları belirlenirken şu hususlar göz ardı edilmemelidir; yeni çaylıklar sadece klon anacı ile tesis edilmeli tohumla tesis edilmesinin önüne geçilmelidir, yüzde yirminin üzerinde eğim olan arazilerde mutlak suretle teraslama zorunluluğu bulunmalı, mevcut ruhsatlı alanların zaman içerisinde bu kriterlere uygun hale getirilmesi için devlet desteği sunulmalıdır.
ÇAYKUR’UN KURU ÇAYI GÜVENCE ALTINA ALINMALIDIR
Kanun ile A ve B lisanlı işletmelerin pazarlayacakları kuru çay miktarlarının belirlenmesi ile Çaykur’un kuru çay piyasasındaki yerinin güvence altına alınması sağlanmış olacaktır.
Bu kanun ile çay fiyatlarını belirleme yetkisinin ulusal çay konseyine verilmesi ve fiyatların hasattan önce belirlenmesi önemli ve yerinde bir düzenlemedir. Böylece kurucusu olduğum ve üç dönem yönetim kurulu üyeliğini yaptığım ulusal çay konseyinin etkinliği arttırılmış olacaktır. Konseyin fiyat belirlemediği durumlarda fiyatlar yıllık artışlar baz alınarak Bakanlık tarafından belirlenecektir
Diğer taraftan kanun ile yaş çay bedellerinin de altı ay içerisinde ödenmesi zorunlu hale gelmiştir. Ayrıca kanunla sözleşmeli üretim modeli getirilmektedir. Bu model ile üretici ve sanayicinin bir araya gelmesi ve üreticinin ürününü satması garanti altına alınmaktadır. Ayrıca her işletme kendi çay alım yerlerini belirleyerek düzensiz ve gayrı sıhhi yaş çay alımları önlenmiş olunacaktır.
BU FIRSATI İYİ DEĞERLENDİRMELİYİZ
Sonuç olarak yıllarca sözü edilen ancak bir türlü gerçekleşmeyen çay kanunu önümüzde bir fırsat olarak durmakta olup, her kesim bir araya gelerek bu fırsatı gerçeğe dönüştürmelidir. Kanun çıktıktan sonra yapılacak yönetmenlik ve diğer düzenlemeler konu ile ilgili tarafların görüşü alınarak yapılmalıdır. Yukarı da izaha çalıştığım konular da dikkate alınarak kanunun çıkarılmasını ve bu vesile ile çayımızın geleceğini koruma altına alınmasını sağlayalım.
