Rize'nin Çayeli ilçesine bağlı Senoz Vadisi’nin Başköy köyünden, köyümüzün kıymetli büyüklerinden (Hacımusa) Dursun Baltaş amca ile 2017 Temmuz ayında Kadıköy Söğütlüçeşme Camii’nde gerçekleştirdiğimiz ve yıllar sonra arşivden çıkan bu sohbet, köy yaşamına ve yöremizin tarihine dair eşsiz bilgiler sunuyor. Mayıs 2025’te deşifre ettiğimiz bu röportaj, hemşehrilerimiz için bir nostalji yolculuğu olacak.
Dursun Baltaş Kimdir?
90 yaşındaki Dursun Baltaş, Başköy’ün Hacımusalardan olan, kökleri Osmanlı dönemine uzanan, dedeleri medrese eğitimi almış, köyde sevilen ve saygı duyulan bir büyüğümüz. Köklerinden bahsederken, Çakeroğli Nuri Efendi gibi önemli isimlerle olan akrabalık bağlarını da anlatıyor.
Tarihi Ahşap Caminin Yolculuğu
Başköy’de inşa edilmiş olan ahşap caminin Ormancık Köyü’ne (Cutinç) taşınma hikâyesi, bölgenin dini yapılarının geçmişine ışık tutuyor. Caminin yerinin satın alınması, oradaki düzlüğün ve mezarlıkların geçmişi; Haci Abdi Ağa’nın katkılarıyla yeni taş caminin yapılmasıyla eski caminin taşınma süreci detaylı şekilde aktarılıyor.
Haci Abdi Ağa ve 7 Cami Efsanesi
Katırcılık yaparken bulduğu altınla 7 cami yaptırdığı anlatılan Haci Abdi Ağa'nın hikâyesi ise köy efsanelerinin en meşhurlarından. Yapılan camiler ve onun akrabaları olan ailelerin gelişleri de bu sözlü tarih aktarımlarının değerli parçaları.
Molla Nuri Efendi’den Anılar
Sohbetin en dikkat çekici bölümlerinden biri de, Molla Nuri Efendi hakkında anlatılanlar. Kur’an tilavetindeki güzelliği, ezanı, şifa için okuduğu duaların tesiri ve halk üzerindeki manevi etkisi, sohbetin duygusal anlarından. Yayla hatıraları, tuz okutma ritüelleri ve yaralara merhem olan köy hekimliği bilgileri, halk tıbbının izlerini taşıyor.
Yoksulluk Yılları ve Menderes Dönemi
Dursun Baltaş amca, Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki yoksulluk günlerini ve Adnan Menderes döneminde gelen bolluğu da tüm samimiyetiyle anlatıyor. Rize’ye yürüyerek gidilen günlerden, motorlu ulaşımın hayal olduğu dönemlere; kendir ekerken alınan vergilerden, siyah buğdayın gelmesiyle yaşanan bolluğa kadar detaylı bilgiler veriyor.
Köyün Değerleri: Vefa, Bilgelik, Fedakârlık
Fahri imamlık yapan, maaş teklifini reddeden, baltasının ucuyla kazandığı para ile hacca giden köy insanlarının samimiyeti; ezanla çobanlık yapan dedelerimizin yürekten inançları, bu sohbetin altını çizdiği en kıymetli değerlerden biri.
Şemkoğut Yaylası ve Yayla Hayatı
Yaylalarda yapılan mescitler, su yalakları ve orada sürdürülen ibadetli, sade hayat; bugünün insanına unuttuğu değerleri hatırlatır nitelikte.
Bu sohbet, yalnızca bir yaşlı hatırası değil; aynı zamanda bir dönemin, bir yörenin kültürel mirasının canlı bir kaydıdır. Dursun Baltaş amcaya teşekkür ediyor, bu kıymetli anıları hemşehrilerimizle paylaşmanın mutluluğunu yaşıyoruz.
