Rize’de 14.yüzyıl başlarında Cenevizliler tarafından yapıldığı ve daha sonra Osmanlı döneminde onarılarak bölgenin Türkleştirilmesinde önemli rol oynayan Kale-i Bala Cami’nde, o dönemde birçok hastalara şifa olan "TESPİH"
Ali Akyıldız
Rize’de 14.yüzyıl başlarında Cenevizliler tarafından yapıldığı ve daha sonra Osmanlı döneminde onarılarak bölgenin Türkleştirilmesinde önemli rol oynayan Kale-i Bala Cami’nde o dönemde birçok hastalara şifa olan TESPİH hala muhafaza ediliyor.
Cami ve Kale’nin bulunduğu Yazlık köyü, Rize ili Çamlıhemşin ilçesine tabi bir yayla köyüdür. Eski adı Varoş olan köy, tarihi Kale-i Balâ’nın (Yukarı Kale) tam karşısında bulunmaktadır. Hafif dik bir yamaca kurulu olan küçük köy, Çamlıhemşin’in en uzak köylerinden biridir ve bulunduğu vadide karşı yamaçtaki Kale köyü ile birlikte son köydür. Yazlık ve Kale köylerinden sonra daha yukarılarda herhangi bir köy bulunmamakla beraber, sadece birkaç mezre ve daha yüksek mevkilerde Çiçekli Yayla ile Baş Yayla bulunmaktadır.
Cami ile birlikte yapıldığı dile getirilen Kale, günümüzde görülebilen işçilik özellikleriyle 14-15. yüzyıllara tarihlenmektedir. Yazılı kaynaklara göre, kalenin en erken yapısı, M.Ö. 300 yılında bölgede hâkim konumda olan İranlılar tarafından yapılmıştır. Defalarca el değiştiren kale, 14.-15. yüzyıllarda kapsamlı onarımdan geçmiş ve/veya yeniden inşa edilmiş olmalıdır.
Rize il sınırının güney yöndeki son kalesi olan Kale-i Bala, Kale Köy sınırları içerisinde yer almaktadır.
Kaleye ulaşabilmek için Zir Kalesi’nden güneye doğru Fırtına Deresi boyunca uzanan taş döşemeli yoldan 15 km ilerledikten sonra Çat Köyü’ne ulaşılmalıdır. Çat Köyü’nde ikiye ayrılan yolun sağ tarafından 10 km daha yukarıya doğru ilerledikten sonra Kale Köyü’ne varılır.
Cami İmamı Hemşinli Yusuf Coşkun hoca bu camide bulunan ve kendileri tarafından zarar görmemesi için sır gibi saklanan 'TESPİH hakkında kendisinin de yaşadığı olaylar ile Tespih hakkında intikal eden bilgileri yazarımız Ali Akyıldız’a anlattı.
NİCE İNSANLARIN DERTLERİNE DERMAN OLDU
Yusuf Coşkun Hoca, “Bu Cami Kale-i Bala ile yapılmıştır. Bu Cami’ye ait olan tespih 999 adetti. Yarısı bir şekilde kayboldu. Şu an yarısı kaldı biz de onu muhafaza ediyoruz” dedi.
Yusuf Coşkun hoca cami ve tespih için sözlerine başlarken de duygulanarak; “Şimdilerde burada 1 dakika kalsan insan sıkılır. Ama o zaman bu camide çok kalabalık cemaat vardı. Mevlana hazretlerinin de bu tespihten haberi vardır.” diye konuştu
Bu caminin “kutsalıdır” bu tespih” diyen Coşkun, O dönemler derdi ve sıkıntısı olan. Çocuğu olmayan, evlenemeyen, gibi bir sürü sıkıntısı olan bu camiye gelir ve tespihin içinden geçerdi. Ve çoğunun da şifa bulduğu söyleniyor. Yaklaşık 800 yıllık bir camidir. Ve ben de burada bu tespihten geçip sorunlarına çare bulanlarına da şahidim. Bu cami gibi birde Hacı balta mevkiinde var. İkisi bu yörenin en eski camisidir.”dedi
