Haber ve Fotoğraflar Hızır Ali Telatar
Pazar Belediyesinde bir dönem Belediye Başkanlığı yapan Pazarlı Hızır Ali Telatar yıllar önce yaşanmış bir hikayeyi açığa çıkardı.Aslen Ardahan Hanak doğumlu olan ve asıl adı Garip Tatar olan Ümit Kaftanoğlu 1975 yılında kaleme aldığı ÇARPANA adlı kitabında o dönem Pazar Ahmet Tahtakılıç okulunda görev yaparken Pazar ile ilgili ilginç hatıralarına yer verdi.Sizlerle paylaşıyoruz.
Tarihçi
GARİP TATAR
1935 Yılında Koyu pınar/Hanak/Ardahan
11.Nisan 1980 İstanbulda öldürüldü.
Asıl adı Garip Tatar olan Ümit KAFTANCIOĞLU Ardahan’ın Hanak ilçesine bağlı Sakara(Koyu Pınar) doğdu.Halk aşıklarının,söz sohbetleri bilenlerin dibinde ;destan,masal türkü,efsane dinleyerek büyüdü.
Okuma yazmayı çok küçük yaşta öğrendi.1957 de Kars Cilavuz Köy enstitüsünü bitirdi.Üç yıl kadar Mardin Derik İlçesinde İlkokul öğretmenliği yaptı.1961 yılında Balıkesir Necati Bey Eğitim enstitüsünü Edebiyat bölümünü ,bitirdikten sonra Pazar Orta Okulu Müdür Yardımcılığı ve Türkçe Öğretmenliğine atandı.Atandığı yılda Ortaokul birinci sınıfta öğrenci idim.Müdür Yardımcısı olduğu için son sınıflara derse giriyordu.Disiplinli ve iyi bir Türkçe öğretmeni idi.Bizler kıymetini bilemedik.Son sınıf öğrencileri İlkokula geç başladıklarından normal yaşların üzerinde idiler.Ben ilk okula erken gittiğimden en küçükleri arasındaydım.Babası doktor olan Ümit isminde ,son sınıf öğrencisi bir kız vardı.Okulun en güzel kızları arasında idi.Öğretmen bekar olduğundan ,büyük bir ihtimalle bu kıza ilgi duyuyordu.Bu kız öğrenci ile aşırı ilgilenmesi son sınıf öğrencilerin dikkatini çekti.Genelde bütün okullarda kız öğrencilere sahip çıkma iç güdüsü vardır.Örneğin; başka okuldan gelen bir öğrenci okulun kızları ile arkadaşlık edemez.Ederse önce uyarılır,dinlemezse gereği yapılır.Bu durumu hazmedemeyen on ,on beş kişilik son sınıf öğrencileri; öğretmeni dövmek için harekete geçtiler.İlk iş olarak derse girmeyip toplandılar.Polise haber vermesinler diye Telefon hatlarını kestiler.Bağırarak Öğretmeni tartakladılar.Bir hamle ile ellerinden kurtulan Öğretmen odasına kendini kilitledi.Ben küçük olduğumdan korktum.Manifaturacı olan babamın yanına sığındım.O zaman vekil öğretmen ,Emekli Hakim Mualla Telatar ve Matematik öğretmeni Şefika Saydı’nın gayretleri ile öğrenciler sakinleştirildi.Sonradan Polis geldi.Garip Tataroğlu emniyetli bir şekilde kurtarıldı.Eyleme kalkışan öğrencilerin elebaşlıları okuldan uzaklaştırıldı.Garip Tataroğlu da Pazar’ı terk etmek zorunda kaldı.Sonradan Yedek Subay olarak askere gitti.
Asker dönüşü ismini ve soy adını değiştirdi.Ümit Kaftancıoğlu ismini aldı.İsmini değiştirmede Ümit ismini alması manidardır.Askerlik dönüşü hayatında yeni bir sayfa açılır.TRT sınavını kazanarak İstanbul Radyosu Köy yayınları bölümünde göreve başlar.TRT deki görevi yanında öykü yazmaya başladı.1970 TRT büyük ödülünü Dönemeç adlı hikayesi ile aldı.Hakkullah adlı repörtaji ile 1972 A.Naci Karacan birincilik ödülünü aldı.Yapıtlarında Doğu Anadolu köylülerin çeşitli sorunlarını,doğayla mücadedelerini,yerel anlatım özelliklerinden ve folklorik öğelerden de yararlanarak çarpıcı biçimde sergileyen yazardı.11.Nisan 1980 günü sabah evinden işine giderken; 12 Eylül öncesi ortamda öldürüldü.Olaydan tutuklanan Mustafa Kıvılcım solcu olduğu için öldürdüğünü söyledi.Eşi Nurcan Kaftancıoğlu Türkçe öğretmenliğinden emeklidir.Bir oğlu ve bir kızı vardır.Kızı Pınar Kaftancıoğlu nun Aydın Nazillide organik üretim yapan bir çiftliği vardır.
1975 yılında yazdığı Çarpana adlı Hikaye kitabında “Karıncalar “bölümünde Pazarla ilgili yazısında şöyle bahseder:”Karadenizli,Pazarlı kadınların sırtlarında sepet,yol boyu ıhlaya,tıhlaya,tıslaya yürüyüşleri.Nemika hanım yanında olduğu halde ,kocası yargıç Mürsel Beyden(Hikaye de adı geçen kahramanlar) kaçışları,yolun bir kıyısına ,çamur,su,gölek,birikinti demeyip (O zamanlar caddeler topraktı)çömelişleri karalara,kara şemsiyelerin altına sığınışları…Nemika hanımı üzüyordu.Sonra bu kadınlar Pazar’ın içine Küçük Atina’nın içine gelip sere serpe oturuyorlardı.Önlüklerini açıyorlardı.Sepetlerde,sırtlarında getirdikleri pişmiş kestane,kara üzüm,kocaman birkaç hurma,haşlanmış şalgam,kara lahanaları iki bacakları arasına açtıkları eteklerine sergilerlerdi.”Satıcıların Pazar’ın Sarhoş Bayırı’nın önünde ,köşe başlarında eteklerinin içinde alın terlerini satan kadınların arasına katılıyordu.”Köşe başlarını kesen kocalar etek içindeki emeğin parasını kuruş kuruş alıp kahvelere gidiyorlardı.Sonra Sarhoş bayırı önünde ,gölgesi denize inen camiye girip namaz kılıyorlardı.”Bir eşeğin arkasına gider gibi gidiyorlardı.Yağmursuz havada şemsiyelerini bile kadınların sırtındaki sepetlere asıyorlardı.”
Biraz da Pazar Orta okuldan bahsedelim.
Pazar Ahmet Tahtakılıç Orta Okulu
1937 yılına kadar Pazar da 5 tane ilkokul,3 tane 3 sınıflı okul vardı.Orta okul olmadığından öğrenciler,Rize,Hopa ve Trabzon da okumakta idiler.Halkın eğitime ilgisini gören 3.Bölge müfettişi Tahsin Bey,Kültür müşaviri Mustafa Raşit ve Rize valisi Nuri Türkan Pazar Kaymakamı Ahmet Tahta Kılıç’ı görevlendirdi Kaymakam yüzden fazla tüccar ve esnaf toplanarak İsmail Hakkı Telatar başkanlığında dernek kurdular.1937 yılında temeli atılan okul 1938 yılında ;14 kız ve 155 erkek olmak üzere 169 öğrenci ile öğretime açıldı.1969 yılında Pazar lisesine dönüşüldü.1974 yılında tekrar Orta okul olarak öğretime devam etmektedir.Sonradan okulun ismi Ahmet Tahtakılıç olarak değiştirilmiştir.Bizlerin yetişmesini sağlayan Okul kurucularını rahmetle anıyorum.
Kaymakam Ahmet Tahtakılıç 1909 Uşak doğumlu.İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi.Kaymakamlık,Ticaret Bakanlığı müfettişliği,Milli Koruma daire başkanlığı,serbest Avukatlık yaptı.Demokrat Parti 8.Dönem Kütahya,12.Dönem Uşak,13.Dönem İstanbul Millet vekilliği yaptı.1975-80 Yıllarına Çalışma ve Milli Eğitim Bakanlığı yaptı.13 Aralık 2000 yılında öldü.A.Tahta Kılıç onurlu,gençlere örnek bir yaşam sürdü.
